Bibliotheek van Hadrianus

De bibliotheek van Hadrianus moet een indrukwekkend gebouw zijn geweest en is zeker een bezoek waard tijdens een cultureel bezoek aan Athene, vooral wanneer je geinteresseerd bent in de oudheid. Het complex werd tussen 132 en 131 voor Christus gebouwd door de Romeinse keizer Hadrianus. Je vindt de bibliotheek van Hadrianus aan het Monastirakiplein, net onder de Romeinse Agora.

TIP: Toegang gratis met Athene combi-ticket

Koop hier Athene combo-pass voor Akropolis en 5 archeologische vindplaatsen

Bibliotheek in de oudheid
Bibliotheken in de oudheid werden niet gebruikt als uitleenbibliotheken. Documenten waren meestal in de vorm van papyrusrollen en werden bewaard in houten kastjes in nissen in de muur. Het gebouw werd niet alleen gebruikt om belangrijke literaire werken en juridische en administratieve documenten op te bergen, maar bood ook een plek om lezingen te volgen en verschillende filosofische scholen waren er gehuisvest.

Bibliotheek met regels voor de gebruikers
De Bibliotheek van Pantainos, een belangrijke culturele en educatieve instelling in het Romeinse Athene, had misschien wel de oudste bekende inscriptie ter wereld met regels voor bezoekers. "Geen boek mag worden meegenomen. Geopend van het eerste tot het zesde uur", luidt de marmeren inscriptie, wat suggereert dat de bibliotheek eerder als referentiebibliotheek dan als uitleeninstelling fungeerde. De inscriptie wordt nu bewaard in het Epigrafisch Museum van Athene.

De uitdrukking "Geopend van het eerste tot het zesde uur" verwijst naar het Romeinse tijdsysteem, dat het daglicht in 12 gelijke uren verdeelde. Het eerste uur van de dag begon bij zonsopgang (ongeveer 6:00 uur 's ochtends, afhankelijk van het seizoen). Het zesde uur was 's middags (ongeveer 12:00 uur 's middags).

Bibliotheek van Hadrianus in de 21e eeuw
* Overblijfselen van de Magali Panagis kerk uit 5e eeuw
* Drie zuilen van het voorportaal
* Een stuk of acht van de honderd marmeren zuilen van de stoa
* Heel veel brokstukken waarvan de meeste kniehoog

Bibliotheek van Hadrianus: een en al pracht en praal
Je hebt een beetje inleveninsvermogen nodig om te bedenken dat de bibliotheek van Hadrianus een indrukwekkend gebouw moet zijn geweest. De bibliotheek werd tussen 132-134 na Chr gebouwd in opdracht van de Romeinse Keizer Hadrianus. Hij was een Graecofiel en wilde Athene de culturele hoofdstad van zijn keizerrijk maken en had daarom grootse bouwplannen voor de stad. De bibliotheek was er een van. Kosten noch moeite werden gespaard.

Het gebouw moet prachtig zijn geweest. De entree was een propylon (voorportaal) met Korintische zuilen gemaakt van groen Karystos marmer met daarachter een brede binnenplaats met de stoa. De binnenplaats had exedrae (halfronde zitplaatsen) op elke hoek met oikoi (rechthoekige ruimtes) in het midden. In het midden van de binnenplaats was een tuin en een decoratieve vijver.

Het grootste deel van het gebouw lag tegenover de ingang aan de oostzijde. Hier in het midden was de vierkante bibliotheek zelf met aan weerszijden een leeszaal en aan elk uiteinde van de vleugel een collegezaal. De collegezalen hadden allemaal rijen gebogen stoelen die oprezen als in een amfitheater. De structuur had een tweede verdieping met een galerij die uitkeek op de benedenverdieping en met meer nissen voor het opbergen van boeken en documenten.

Pausanius beschrijft de bibliotheek
'De grootste bibliotheek in de stad met een binnenplaats omringd door een stoa bestaande uit honderd marmeren zuilen, beschilderde plafonds, albasten muren en nissen met beelden, als archief voor documenten en papyrusrollen'.

Wanneer we naar de overblijfselen van de bibliotheek kijken, is het moeilijk voor te stellen hoe de bibliotheek er precies moet hebben uitgezien. Het gebouw werd ernstig beschadigd in 267 na Chr tijdens een inval van de Herulen (een Oost-Germaans volk woonachtig aan de Oostzeekust).

Toch weten we dat bovenstaande beschrijving correct is, omdat de Griekse geschiedschrijver Pausanias (110-180 na Chr) de bibliotheek beschrijft in zijn boek: Ἑλλάδος Περιήγησις (Hellados Periegesis – Beschrijving van Griekenland):.

Gehavend verleden
De Grieken zelf hebben ook een handje geholpen om de bibliotheek te vernielen. In 277 wilde de stad een betere bescherming tegen binnenstormende troepen en werd het gebouw onderdeel van een vestingmuur. De bibliotheek werd in de vijfde eeuw gerenoveerd door Herculius, een overheidsfunctionaris in de Romeinse provincie Illyricum. Er moet van hem een standbeeld hebben gestaan bij de ingang omdat links van de toegang een inscriptie is met betrekking tot dit beeld.

Ook het atrium is in de loop der eeuwen voor allerlei doeleinden gebruikt. In de 5de eeuw stond er een vroeg-christelijke kerk, in de 7de eeuw stond er een basiliek die in de 11de eeuw vervangen werd door de kerk van Megali Panagia (Heilige Maagd Maria).

Tijdens de Turkse bezetting werd het de zetel van de Voivode (gouverneur) en in 1835 werden er de barakken van Koning Otto gebouwd. Ook zijn er grote delen van de bibliotheek, voor zover die nog aanwezig waren, beschadigd door brand. Gelukkig zijn er verschillende opgravingen in de afgelopen eeuw geweest, waarbij er delen van de bibliotheek werden gerestaureerd en weer opnieuw opgebouwd.

Overblijfselen van de kerk Megali Panagia

Locatie
De Bibliotheek van Hadrianus ligt ten noorden van de Romeinse Agora, direct naast het Monastiraki-plein en de Tzistarakis-moskee. Neem metrolijn 1 of 3 naar het Monasteraki metrostation van hier is het twee minuten lopen naar de oudheid.

Aanbevolen lectuur: Pausanius, beschrijving van Griekenland, gids van toen voor de toerist van nu.